Giętarka trzpieniowa
to maszyna zaprojektowana pod katem gięcia rur metalowych metodą obrotową, czyli
nawijania rury na matrycę (rolkę). Rura jest odkształcana plastycznie na zimno
w ten sposób, że zewnętrzna ścianka giętego łuku jest rozciągana a wewnętrzna
ściskana. Od zewnątrz rura jest dociskana do matrycy przy pomocy docisku, który
obraca się razem z matrycą, oraz
podtrzymywana przy pomocy listwy dociskowej. W niektórych przypadkach konieczne
jest również podparcie rury po przeciwnej stronie listwy przy pomocy wygładzacza fałd jakie mogą pojawić się po wewnętrznej
stronie łuku.
Od wewnątrz rura
jest wypełniona trzpieniem,
który zapobiega zapadaniu się ścianek rury do wewnątrz i jej spłaszczeniu.
W zależności od
rodzaju giętej rury oraz promienia gięcia stosuje się wypełnienie rury przy
pomocy trzpieni prostych typu plug lub kulowych czy segmentowych w przypadku gięcia
profili zamkniętych.
W celu
ograniczenia tych niepożądanych zniekształceń rury w procesie gięcia trzpieniowego
stosuje się różnorodne rozwiązania techniczne giętarek trzpieniowych oraz
specjalne oprzyrządowanie.
Rozwiązania
techniczne stosowane standardowo w naszych giętarkach trzpieniowych to:
· Regulowany docisk listwy prowadnicy do
rury umożliwia optymalne wykorzystanie wygładzacza poprzez uzyskanie
odpowiedniego ciśnienia na ściankę rury.
· Napęd prowadnicy przesuwający ją razem z
rurą zmniejsza siłę rozciągającą zewnętrzną powierzchnię giętego łuku, przez co
ogranicza spłaszczenie przekroju rury a także pocienienie ścianki.
· Automatyczne smarowanie trzpienia podczas
gięcia poprzez doprowadzenie oleju smarującego kanalikami w trzpieniu zmniejsza
tarcie a tym samym siłę rozciągającą rurę zmniejszając niekorzystny efekt
pocienienia ścianki i spłaszczenia przekroju rury.
· Kontrolowane i programowalne wycofanie
trzpienia wydatnie zmniejsza tarcie trzpienia o wewnętrzną powierzchnię rury (
trzpień wysuwa się płynnie bez zatrzymania w końcowej fazie gięcia) powodując
mniejsze zużycie segmentów trzpienia, ale również ogranicza pocienienie ścianki
oraz zniekształceń rury ( garbów i uskoków) w końcowej fazie gięcia.
· Bezstopniowa regulacja ciśnienia gięcia
pozwala precyzyjnie dostosować prędkość gięcia do własności plastycznych
materiału.
· Programowanie kąta gięcia oraz poprawki na
sprężystość pozwala na gięcie z wysoką dokładnością do 0,5° a w
przypadku giętarki trzpieniowej CNC nawet do 0.1°.
Buster
Dodatkowym
rozwiązaniem stosowanym w giętarce trzpieniowej jest buster dopychający rurę do
w kierunku matrycy, powodując jej spęczenie.
W zależności od
typu giętarki trzpieniowej hydraulicznej albo elektrycznej może być to buster hydrauliczny
umiejscowiony przy głowicy gnącej; buster CBF i RBF lub elektryczny w wózku
podającym rurę: buster RBE.
Buster składa
się ze specjalnej szczęki obejmującej rurę oraz siłownika hydraulicznego dużej
mocy powodującej docisk rury w kierunku gięcia. Ciśnienie docisku jest
programowane cyfrowo pozwalając na dostosowanie do różnych średnic, grubości
ścianek i materiału rury. Użycie bustera bardzo wydajnie ogranicza efekt
spłaszczenia przekroju rury oraz pocienienie ścianki po zewnętrznej stronie
łuku. W praktyce oznacza to, że wytrzymałość ciśnieniowa wygiętego kolanka nie
odbiega od wytrzymałości rury, z której zostało ono wygięte.
Powyżej giętarka
trzpieniowa hydrauliczna z busterem typu CBF.
Oprzyrządowanie
giętarki trzpieniowej.
Producent
giętarki firma CSM ma duże doświadczenie w produkcji precyzyjnego
oprzyrządowania.
Szczególnie zastosowanie
do gięcia ciasnych łuków mają:
· Dopasowane do średnicy wewnętrznej rury
trzpienie kulowe i segmentowe powodują ograniczenie owalizacji
przekroju.
· Wygładzacie fałd ograniczające
zniekształcenia wewnętrznej powierzchni giętego łuku.
· Oprzyrządowanie specjalne typu kompres.
Powyżej trzpień
wielokulowy do gięcia rury cienkościennej używany razem z wygładzaczem
fałd.